Խնդիրներ մնացորդով բաժանման վերաբերյալ

1.Գտեք բաժանելին, եթե բաժանարարը 10 է, թերի քանորդը՝ 7,
մնացորդը՝ 4։

Պատասխան- 74

2.Գտեք բաժանելին, եթե բաժանարարը 21 է, թերի քանորդը՝ 5,
մնացորդը՝ 11։

Պատասխան-110

3.Գտեք բաժանելին, եթե բաժանարարը 17 է, թերի քանորդը՝ 2,
մնացորդը՝ 5։

Պատասխան- 39

4.Գտեք բաժանելին, եթե բաժանարարը 101 է, թերի քանորդը՝ 7,
մնացորդը՝ 2։

Պատասխան-7779

5.Գտեք բաժանելին, եթե բաժանարարը 53 է, թերի քանորդը՝ 3,
մնացորդը՝ 25։

Պատասխան- 184

Խնդիրներ մնացորդով բաժանման վերաբերյալ

1. Տպարանում տպագրվել է 500 գիրք։ Եթե այդ գրքերը փաթեթավորեն 30-ական, ապա քանի՞ փաթեթ կստացվի, և որքա՞ն գիրք կավելանա։ 

160 փաթեթավորում, 2 ավելացում:

2. Պահեստում կար 153լ հյութ։ Երբ այն լցրին 5լ տարողությամբ տուփերի մեջ, վերջին տուփն ամբողջությամբ չլցվեց։ Քանի՞ տուփ լցվեց ամբողջությամբ։ Քանի՞ լիտր հյութ լցվեց վերջին տուփի մեջ։ 

30լ ավելացավ 3լ:

3. Երբ վարպետը 150 մ երկարությամբ լարը բաժանեց 4 մ երկարությամբ հավասար մասերի, արդյունքում ավելացավ ևս մի կտոր: Քանի՞ մետր է ավելացած կտորի երկարությունը:

38մ ավելացավ 2մ:

4. Դպրոցի 165 աշակերտ պետք է մեկնի ճամփորդության: Ամենաքիչը քանի՞ ավտոբուս է անհրաժեշտ պատվիրել, եթե մեկ ավտոբուսը կարող է տեղափոխել 24 սովորողի:
  

Կարող են պատվիրել 41 ավտոբուս:

5. Երբ տատիկը իր մոտ եղած 38 կոնֆետը փորձեց հավասարաչափ բաժանել 5 թոռնիկնռրին, մի քանի կոնֆետ ավելացավ: Քանի՞ կոնֆետ ստացավ թոռնիկներից յուրաքանչյուրը, և քանի՞ կոնֆետ ավելացավ:

Թոռնիկներից յուրաքանչյուրը ստացսվ 7 կոնֆետ: Ավելացավ 3 կոնֆետ:

6. Վաճառականը, վճարելով 14000 դրամ, գնեց որոշ քանակությամբ բրինձ և հավասարաչափ լցրեց 20 պարկերի մեջ: Ի՞նչ գնով պետք է վաճառի նա մեկ պարկ բրինձը, որպեսզի արդյունքում ունենա 2000 դրամ եկամուտ:

1)14000:20=700
2)2000:20=100
3)700+100=800

7. Ունենալով միայն 8 լ և 3 լ տարողությամբ դատարկ ամաններ, ինչպե՞ս կարելի է ծորակից վերցնել 10 լ ջուր:

8-3=5

8-3=5

5+5=10

8. Հաշվի՛ր 24 մմ կողմով ABCD քառակուսին անկյունագծերով բաժանելիս ստացված 4 եռանկյուններից երեքի մակերեսների գումարը:

24:4=6
6×3=18
Պատ.՝ 18

9. Ի՞նչ ամենամեծ մնացորդ կարող է ստացվել բնական թիվը
5-ի բաժանելիս։

2.0000

10. Ի՞նչ ամենամեծ մնացորդ կարող է ստացվել բնական թիվը
19-ի բաժանելիս։ 

5

11. Գտիր այն ամենափոքր թիվը, որը բաժանվում է 5-ի և 10-ի։

10

12. Գտիր այն ամենափոքր թիվը, որը 5-ի և 10-ի բաժանելիս ստանում ենք 2 մնացորդ։

12

13. Գտիր այն ամենափոքր թիվը, որը բաժանվում է 9-ի և 6-ի։

18

14. Գտիր այն ամենափոքր թիվը, որը 9-ի և 6-ի բաժանելիս ստանում ենք 4 մնացորդ։

22

ԲՈՒՅՍԵՐԻ ԿԱՌՈՒՑՎԱԾՔԸ ԵՎ ԿԵՆՍԱԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅՈՒՆԸ

Մեր շրջապատում կան շատ բույսեր: Տարբեր բույսեր՝ խոտեր, թփեր և ծառեր, աճում են անտառներում ու մարգագետիններում, այգիներում ու պուրակներում, փողոցների եզրերում, դպրոցամերձ և տնամերձ հողամա­սերում և այլուր: Դասարաններում և սենյակներում բույսերն աճեցվում են համապատասխան տարաներում, այստեղ բույսերը խնամքի առարկա են: Ի՞նչ է բնորոշ բույսերին:

Բույսր հիմնականում աճում է հողում: Նրա մարմնի մի մասը գտնվում է հողում՝ կազմելով ստորգետնյա հատվածը: Մյուսր տեսանելի հատվածն է, որր գտնվում է հողից դուրս, կազմում վերգետնյա հատվածր: Բույսն ունի իր կառուցվածքը: Սովորաբար տարբերում են նրա արմատը, ցողունը և տերևը: Դրանք միասին կազմավորում են բույսի մարմինը: Արմատը սովորաբար կազմում է բույ­սի ստորգետնյա մասը: Արմատներր լի­նում են շատ բարակ և հաստացված, կարճ և երկար: Ցողունն արմատին է միացնում տերեները:

Բացի նշվածից՝ բույսերի մի մասր ծաղկում է, տալիս պտուղներ և առաջաց­նում սերմեր: Ծաղիկները, պտուղները և սերմերը ես բույսի կառուցվածքի մասերն են: Ծաղկման շրջանում բույսերը շատ շքեղ են, գունեղ, գեղեցիկ ու բուրավետ: Արմատը, ցողունը, տերևը, ծաղիկը, պտուղը, սերմր բույսի օրգաններն են:

Բույսն անրնդհատ աճում է և զար­գանում, նրա աճը լավ դիտվում է միջա­վայրի բարենպաստ պայմաններում՝  լույ­սի, ջրի և անհրաժեշտ այլ նյութերի առկայությամբ: Եթե ուշադիր դիտարկենք բույսի կյանքը, ապա կնկատենք այն, որ բույսը սնվում է, օգտագոր­ծում ջուր և ածխաթթու գազ, բույսի մարմնում առաջանում են տարբեր օր­գանական նյութեր: Բույսը նաև շնչում է, որի րնթացքում օգտագործում է թթվածին՝ կենդանիների և մարդու նման:

Որոշ բույսերի կենսագործունեության առանձնահատկություններից է հոտը, հաճախ նաև՝ բուրավետ լինելը:

Բույսերի մասին շատ հետաքրքիր երեույթներ կարելի է դիտել անտա­ռում կամ մարգագետնում, դպրոցամերձ կամ տնամերձ հողամասում, շրջա­կա կանաչ աշխարհում: Բույսերը պետք է ոչ միայն ճանաչել, այլ նաև՝ պաշտպանել: Բույսերր մարդկանց «կանաչ բարեկամներն» են:

Բույսերի մասին գիտությունը կոչվում է բուսաբանություն:

ԲՈՒՅՍԵՐԻ ԿԱՌՈՒՑՎԱԾՔԸ ԵՎ ԿԵՆՍԱԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅՈՒՆԸ

1. Շրջապատում որտե՞ղ են աճում բույսեր:

Աճում են անտառներում ու մարգագետիններում, այգիներում ու պուրակներում, փողոցների եզրերում, դպրոցամերձ և տնամերձ հողամա­սերում և այլուր

2. Ի՞նչ գիտեք բույսի մարմնի մասին: Ո՞րն է նրա ստորգետնյա, ո՞րը՝վերգետնյա հատվածը: Ի՞նչ կառուցվածք ունի բույսը: Բույսի ի՞նչ օրգաններ գիտեք:

Նրա մարմնի մի մասը գտնվում է հողում՝ կազմելով ստորգետնյա հատվածը: Մյուսը` տեսանելի հատվածն է, որր գտնվում է հողից դուրս, կազմում վերգետնյա հատվածը: Բույսն ունի իր կառուցվածքը: Սովորաբար տարբերում են նրա արմատը, ցողունը և տերևը: Դրանք միասին կազմավորում են բույսի մարմինը: Արմատը սովորաբար կազմում է բույ­սի ստորգետնյա մասը: Արմատները լի­նում են շատ բարակ և հաստացված, կարճ և երկար: Ցողունն արմատին է միացնում տերևները:

Բացի նշվածից՝ բույսերի մի մասը ծաղկում է, տալիս պտուղներ և առաջաց­նում սերմեր: Ծաղիկները, պտուղները և սերմերը բույսի կառուցվածքի մասերն են: Ծաղկման շրջանում բույսերը շատ շքեղ են, գունեղ, գեղեցիկ ու բուրավետ: Արմատը, ցողունը, տերևը, ծաղիկը, պտուղը, սերմը բույսի օրգաններն են:

3. Ի՞նչ պայմաններ են անհրաժեշտ՝ բույսի աճի և զարգացման համար

Լույս, ջուր, ածխաթթու գազ:

4. Ինչպե՞ս է դրսևորվում բույսի կենսագործունեությունը:

Որոշ բույսերի կենսագործունեության առանձնահատկություններից է հոտը, հաճախ նաև՝ բուրավետ լինելը:

5. Փորձեք նշել, թե ինչո՞վ են բույսերը կարևոր մարդու կյանքում:

Թթվածին տալով, թույներ պատրաստելու, դեղամիջոցներ պատրաստելու, ինչ-որ տեղ գեղեցկացնելու:

6. Դիտարկեք շրջապատի որևէ բույս։ Նկարեք այդ բույսը: Ցույց տվեք նրա ստորգետնյա և վերգետնյա հատվածները, նշեք բույսի օրգանները: Թվարկեք այն բույսերը, որոնք ծաղկում են:

Բույս                                            Ստորգետնյա                     Վերգետնյա                     Օրգաններ

The Duke and the Farmer Englis

The Duke of the Wellington owned a large estate in Berkshire. Berkshire is a very beautiful part of England. Next to his estate was a farm surrounded by fields. The Duke wanted to buy this farm and add it to his estate. He said to his agent.

“Go and see farmer Jackson. Try to buy this farm for me.”

Some weeks later the agent came to see the Duke.

“I have bought this farm for you.” He said.

“How much did you pay?” asked the Duke.

“I got it for 3000$ and it was a great bargain. The farm is worth 4000$,-said the agent.

“Then how could you get it for 3000$?,- asked the Duke

“Because the farmer Jackson is in difficulties and needed money immediately,- said the agent.

“Go at once to farmer Jackson,- said the Duke,- and give him the other 1000$. I don’t want any bargain that was gained because a man is in difficulties.

Դուրս գրեք անծանոթ բառերը:

Ընդգծված նախադասությունները գրեք բոլոր հնարավոր ժամանակաձևերով:

The Duke of the Wellington owned a large estate in Berkshire. Berkshire is a very beautiful part of England. Next to his estate was a farm surrounded by fields

Անցյալ- The Duke of the Wellington owned a large estate in Berkshire. Berkshire was a very beautified part of England. Next to his estate was a farm surrounded by fields.

Ներկա- The Duke of the Wellington owns large estate in Berkshire. Berkshire is a very beautiful part of England. Next to his estate is a farm surround by fields.

Ներկա շարունակական– Berkshire is a very beautifying  part of England. Next to his estate was a farm surrounding by fields.

Ապառնի – The Duke of the Wellington will own a large estate in Berkshire. Berkshire will very beautiful part of England. Next to his estate was a farm will surround by fields.

Some weeks later the agent came to see the Duke.

Անցյալ- Some weeks later the agent came to saw the Duke.

Ներկա- Some weeks later the agent come to see the Duke.

Ներկա շարունակական-Some weeks later the agent coming  to seeing the Duke.

Ապառնի- Some weeks later the agent will come to will see the Duke.

 The farm is worth 4000$

Անցյալ- The farm was worth 4000$

Ներկա- The farm is worth 4000$

Ներկա շարունակական-

Ապառնի- The farm will worth 4000$

Գրեք կարմիրով նշված բառերի հականիշները:

Large–small

Beautiful– ugly

Buy–sell

Some– nothing

Came–went

Said– didn’t say

Give–browse

Man- woman

Դուրս գրեք տեքստի գոյականները և բայերը:

Գոյական

Duke
Wellington
estate
Berkshire
England
farm
agent
farmer
Jackson
week
money

Answer the questions

1. Was the price of the farm 3000$?
2. No 4000$
3. Will Farmer Jackson sell the farm?
4. Yes
5. Were there fields round the farm?
6. Yes
7. Had the Duke a large estate in Berkshire?
8. Yes
9. Is Berkshire a beautiful country?
10. Yes
11. Is Berkshire in England?
12. Yes
13. Was Farmer Jackson in difficulties?
14. Yes

Руский язык

К данным словам подберите однокоренные имена существительные с шипящей на конце. Не забудьте написать мягкий знак после шипящей на конце имён существительных женского рода!
Образец: Мячик – мяч.

Помощник – Помощь
Ключик Ключ
Мышеловка – Мышь
Чертёжник – Чертёж
Дочурка – Дочь
Вещица – Вещь
Брошка – Брошь
Цирк – Циркач
Сторожка – Сторож
Печник- Печь
Скрипка – Скрипач
Ночлег – Ночь
Труба – Трубач
Тишина – Тишь
Ёжиха – Ёж ղ

Ընկերոջ սիրտը

Խորն աշունքին Լոռու սարերով անցկենալիս մի գյուղում մութը վրա հասավ։ Հյուր ընկա Անդրիաս քեռու տանը, որ մի հին ու փորձված հովիվ էր։
Սարերում սովորություն կա, որ տեսան մեկի տունը հյուր եկավ՝ հարևանները կհավաքվեն եկվորի գլխին, կհետաքրքրվեն, հարցուփորձ կանեն՝ իմանան ի՛նչ կա, ի՛նչ չկա աշխարհքում։ Եվ ահա հետզհետե գյուղացիք հավաքվեցին Անդրիաս քեռու օթախը։
Տանտերը բուխարին թեժ արավ, մենք էլ, ով ինչպես ուզեց, տեղավորվեցինք լեն ու արձակ տախտերի վրա ու սկսեցինք զրույց անել։
Էս խոսակցության միջոցին գյուղի շներն սկսեցին անհանգիստ հաչել ու ոռնալ։
— Գել է, — միաբերան բացականչեցին գյուղացիք։
— Ընչի՞ց եք իմանում, — հարցրի ես։
— Գիլահաչ են տալի, աղա։
— Գիլա՛հաչը ո՞րն է։ Մի՛՛թե շները միշտ մի տեսակ չեն հաչում։
— Չէ՛, աղա, գիլի վրա ուրիշ տեսակ են հաչում, մարդի վրա՝ ուրիշ։ Մարդկանցից էլ՝ գողի վրա ուրիշ տեսակ են հաչում, անցորդի վրա՝ ուրիշ։ Խմբի վրա ուրիշ տեսակ են հաչում, կենդու մարդի վրա՝ ուրիշ․․․
Հենց էս խոսքի մեջն էինք, որ մի հրացան տրաքեց, շների հաչոցը սաստկացավ ու միաժամանակ մի աղմուկ բարձրացավ։
— Հասեք, հե՜յ․․․ տարա՜վ, տարա՜վ, հե՜յ․․․վախ ու,
Գյուղացիք դուրս թափեցին։

Դուրս եկանք, ինչքանով ես հասկացա տալել էր պատին փակցված ինչոր իր:Երբ հարցրեցի Անդրիաս քեռուն իրի մասին, նա հուզված ասաց.

– Ընկերոջ ետևից էր եկել: Երկու օր առաջ էին տղերքը խփել:

Կրկնություն

Հատված և նրա երկարությունը

Թեմա՝ Հատված և նրա երկարությունը

1. Գծե՛ք AB հատված և նշե՛ք որևէ 3 կետ, որոնք գտնվում են այդ հատվածի վրա, և որևե 4 կետ, որոնք այդ հատվածի վրա չեն գտնվում:

1. Գծե՛ք այնպիսի MN և KL հատվածներ, որոնք բավարարեն հետևյալ պայմաններին. [MN] = 3 սմ 7 մմ, [KL] = 5 սմ 2 մմ

Ճառագայթ, ուղիղ, հարթություն

Բերեք հարթ մակերևույթի մի քանի օրինակներ:

Հարթ մակերևույթ ունեն սառույցները, էկրանները, ապակիները…

Ի՞նչ է երկրաչափական պատկերը և ինչպե՞ս է կոչվում մաթեմատիկայի այն բաժինը, որն ուսումնասիրում է երկրաչափական պատկերները:

Երկրաչափական պատկերներ են քառակուսին, եռանկյունը, ուղղանկյուն, շրջանը, հնգանկյունը… Մաթեմատիկայի այդ բաժինը կոչվում է երկրաչափություն:

Գծե՛ք մի ուղիղ և նրա վրա նշե՛ք որևէ երկու կետ: Քանի՞ հատված և քանի՞ ճառագայթ ստացվեց:

Կստացվի 2 ճառագայթ 3 հատված:

Սանդղակներ և կոորդինատային ճառագայթ

A(150) , B(360) և C(30) կետերից ո՞րն է կոորդինատային ճառագայթի վրա ավելի աջ գտնվում, իսկ ո՞րն է ավելի ձախ գտնվում։

Աջում գտնվում է B (360) : Ձախում գտնվում է C (30):

Կոորդինատային ճառագայթի վրա B կետը գտնվում է A(15) կետից ձախ։ Ի՞նչ ամենամեծ կոորդինատ կարող է ունենալ B կետը, իսկ ի՞նչ ամենափոքր կոորդինատային կարող է ունենալ B կետը։

Ամենափոքր կոորդինատային կարող է լինել 0:

Գծե՛ք Օ կետից սկիզբ առնող կոորդինատային ճառագայթ։ 10մմ երկարություն ունեցող հատվածը վերցրե ՛ք որպես միավոր հատված և ճառագայթի վրա նշե՛ք հետևյալ թվերին համապատասխանող կետերը․

10մմ 20մմ 30մմ 40մմ 50մմ:

Тест

Фонаршик чиркал спичкой 

В те времена, когда фонари зажигали огнем, по улицам каждый вечер ходили фонарщики и приносили свет в каждый переулочек. В то время жил маленький фонарщик, он был низенького роста, невзрачный старичок. Каждый вечер он ходил по переулкам и чиркал спичкой по своей подошве, зажигая фонари, каждая темная улочка становилась светлей обычного. Семьи у него не было, он был тихий, незаметный, люди, живущие рядом, не знали о нем ничего; дети насмехались, обзывая карликом, а взрослые называли лодырем, поэтому он предпочитал выходить на улицу только по вечерам, зажигать фонари, а после любоваться ночным небом. Каждый раз, чиркая спичкой по подошве, маленький фонарщик уменьшался в росте, однажды к нему подошел незнакомец и спросил: «Как ты можешь так жить? Ведь ты совсем исчезнешь, ты для людей не желеешь жизни, а они ничего взамен, лишь оскорбления. Не справедливо, не правильно». На что он ответил: «Если я не буду зажигать фонари, то люди остануться без света. А как же они без света? Если кто ночью пойдет по темной улице, разве он дойдет до дома? Так до утра и будет блуждать. Справедливо разве? А свет на улице будет, тот человек до дома дойдет, а в глубине души спасибо скажет,и мне спокойней будет.»
Так и продолжал маленький старичок чиркать спичкой по подошве и уменьшаться, пока вовсе не исчез. Никто и не заметил, что не стало маленького пожилого человечка, только все сразу заметили, что вечерами стало очень темно.

P.s. Каждый человек в этой жизни очень много значит, каждый, даже если того сам не замечает, вносит в жизнь других свет, и если не станет одного — то другим, возможно, в жизни станет темнее.

1.Озаглавьте текст и запишите.

Старик фанатик

2.Выделите  предложение, раскрывающее основную идею текста.

Каждый человек в этой жизни очень много значит, каждый, даже если того сам не замечает, вносит в жизнь других свет, и если не станет одного — то другим, возможно, в жизни станет темнее.

 3.Найдите неверное утверждение и подчеркните.

Все сразу   заметили, что не стало маленького пожилого человечка.

Взрослые считали, что он  не совсем трудолюбивый человек.

Фонарщик каждый вечер он ходил по переулкам и чиркал спичкой по своей подошве.

У него не было семьи, и люди не знали о нем ничего.

4. Найдите верное утверждение и подчеркните.

Каждый раз, чиркая спичкой по подошве, маленький фонарщик…

устало вздыхал

возвращался домой спать

уменьшался в росте

ронял фонарь.

Он предпочитал выходить на улицу только…

по вечерам

в солнечную погоду

когда было многолюдно

В те времена  по улицам каждый вечер ходили фонарщики и…

беседовали до утра

собирали уличный мусор

приносили свет в каждый переулочек.

5.Найдите в тексте синонимы к данным словам и запишите их.

Шутили—насмехались

Тунеядец—лодрь

Сокращался-уменьшаться

Ругательства-насмехатся

Не верно-Справедливо

Старый-старичок

Бродить- блуждать

Молчаливый— тихий

Восхищаться—радоваться

Неизвестный человек—невзрачный

6.Найдите в тексте антонимы к данным словам и запишите их.

Тушили – чиркали                                       Утро-вечер

Выносили—приносили                               Светлее-темнее

Тревожней— спокойней                             Великан-карлик

Появился—исчез                                     Молодой-старый

Броский—неприглядный                            Темнота-светла

Ինքնասուգում

Գումարեք խառը թվերը։

15 5/19 + 3 11/19 = 18 16/19

21 17/25 + 1 3/5 = 22 32/25

Կատարեք հանում:

52 12/13 – 27 11/13 = 25 1/13

1 25/18 – 1 5/9 = 15/18

Կատարեք խառը թվերի բազմապատկում:

15 4/13 : 5 8/9 = 1791/689

Աստղանիշի փոխարեն ի՞նչ թիվ գրելու դեպքում կստացվի հավասարություն։

38/45+9 6/15=10 11/45

15 29/21-1 2/3=14 5/7

1088/50×3 2/5=6 4/10

986/45:3 2/5=6 4/9

Անկանոն կոտորակը գրեք խառը թվի տեսքով.

47/6=7 5/6

190/14=13 8/14

Խառը թիվը գրեք անկանոն կոտորակի տեսքով.

9 7/16=151/16

6 4/7=46/7

Համեմատեք խառը թվերը:

20 15/20 > 7 3/4

105 2/5<105 4/9

ԲՈւՅՍԵՐԻ ԲԱԶՄԱՑՈՒՄԸ Ու ՏԱՐԱԾՈՒՄԸ

Բույսերը, ինչպես և բոլոր կենդանի օրգանիզմները բազմանում են: Դա կարևոր հատկություն է. այդպես կյանքը շարունակվում է: Մի բույսից կամ նրա մարմնի մեծ կամ փոքր մասից առաջանում է մեկ կամ մի քանի նոր առանձնյակ: Բազմացման այսպես կոչված անսեռ ձեր բնորոշ է բույ­սերին, սա նրանց բազմացման առանձնահատկությունն է:

Մի այլ ձևով բազմացման համար բույսերի մեծ մասում առաջանում են կո­ներ կամ ծաղիկներ: Անտառում եղևնու կամ սոճու ծառերի վրա նկատվում են կոներ: Դրանք հաճախ հաս­նում են մեծ չափերի: Կոներում զարգա­նում են սերմեր: Ծաղիկներ շատ եք տե­սել, դրանց մասին էլ արդեն գիտեք: Ծա­ղիկներից առաջանում են պտուղները:

Սերմերով բազմանում են շատ բույսեր. սա բույսերի սեռական բազ­մացման ձև է: Եթե սերմն ընկնի հողի վրա, կամ տնկենք հողի մեջ, ապա սերմը կարող է ծլել: Սերմից կաճի և կզարգանա նոր առանձնյակ:

Բույսերը բազմանալով տարածվում են բնության մեջ: Դրան են ծա­ռայում բույսի մարմնի մասերը, նրա կոները, ծաղիկները, պտուղները և սերմերը: Բույսերի տարածվելուն նպաստում են արտաքին միջա­վայրի տարբեր գործոններ: Ո՞վ չգիտի, որ քամին, ջուրը կամ կենդանիները և մարդը տարածում են բույսեր:

Տարածվելու համար բույսե­րում կան շատ հարմարանքներ:

Դրանք են քամու միջոցով տա­րածվող պտուղների և սերմերի թեթև լինելը, դրանց վրա թևիկների և մազմզուկների առկայությունը: Միջատներին, թռչուններին և այլ կենդանիներին գրավում են պտուղ­ների և սերմերի վառ գույնը, կպչող ծածկույթները:

Բազմանալով և տարածվելով՝ բույսերը գրավում են որոշակի տա­րածքներ: Այդպիսի տարածքների բույսերի բազմազան խմբերը միասին անվանում են ֆլորա:

Հարցեր և առաջադրանքներ

1. Ի՞նչ է բույսերի բազմացումը: Ո՞րն է բույսերի բազմացման առանձ­նահատկությունը:

Բազմացման այսպես կոչված անսեռ ձեր բնորոշ է բույ­սերին:

2. Բույսերի բազմացման ի՞նչ եղանակներ կան:

Բույսերի մի սեռական բազ­մացման ձև է սերմերով բազմացումը:

3. Ի՞նչն է ծառայում բույսերի տարածմանը բնության մեջ:

Բույսերը բազմանալով տարածմանը ծա­ռայում բույսի մարմնի մասերը, նրա կոները, ծաղիկները, պտուղները և սերմերը:

4. Ո՞րն է արտաքին միջավայրի գործոնների դերը բույսերի տարած­ման մեջ:

Բույսերի տարածվելուն նպաստում են արտաքին միջա­վայրի տարբեր գործոններ:

5. Ի՞նչ հարմարանքներ ունեն բույսերը բնության մեջ տարածվելու համար:

Տարածվելու համար բույսե­րում կան շատ հարմարանքներ: Դրանք են քամու միջոցով տա­րածվող պտուղների և սերմերի թեթև լինելը, դրանց վրա թևիկների և մազմզուկների առկայությունը:

6. Ի՞նչ է ֆլորան:

Բազմանալով և տարածվելով՝ բույսերը գրավում են որոշակի տա­րածքներ: Այդպիսի տարածքների բույսերի բազմազան խմբերը միասին անվանում են ֆլորա:

7. Դիտեք եղևնի կամ սոճի, նրա վրա գտեք կոներ: Դիտեք մրգատու ծառ կամ թուփ, գտեք պտուղներ: Նկարեք կոները և պտուղները: Ի՞նչ կարող եք պատմել դրանց մասին: Փորձեք պարզել, թե ի՞նչ կա կոնում կամ պտղում: Դրանցում արդյո՞ք զարգա­նում են սերմեր:

8. Դպրոցամերձ և տնամերձ հողամասում կամ այլ վայրում տեսե՞լ եք, թե ինչպես են բազմանում բույսերը: Պատմեք, բերեք օրինակներ:

Գտե՞ք հանելուկների պատասխաները

Կանգնած են դաշտում քույրիկներ
Դեղին աչքով, սպիտակ թարթիչներով:
(Երիցուկ)

Մեր այգում ճառագայթեց մի հանելուկ.
Հյութալի և ընդարձակ ու շատ կլոր,
Ամռանը դեռ կանաչ, իսկ աշնանը շատ կարմիր:
(Լոլիկ)

Կլոր ու կարմիր աճում եմ ճյուղին,
Ինձ սիրում են մեծերը և փոքրիկ երեխաները:
(Խնձոր)

Առաջադրանքը կատարեցին Անի Կարապետյանը և Ալլա Առաքելյանը